Skip to main content

“ይሉሽን በሰማሽ፥ ገበያ ባልወጣሽ”


ያደግነው/የተነገረን እና ካደግን በኋላ/የምናየው/የምንሰማው ስለአገራችን የውጭ ዜጎች ይኖራቸዋል ብለን የምናስበው አመለካከት አናት የሚበጠብጥ ነው፡፡ እኛ ጀግና ሕዝቦች፣ የድንቅ ቅርስና የተፈጥሮ ሀብት ባለቤት፣ እንግዳ ተቀባይ፣ ኩሩ፣ ምናምን… እንባላለን ብለን ስናስብ ኢትዮጵያን ከጎበኟትም፣ በስም ብቻ ከሚያውቋትም ሰዎች የምንሰማው (ወይም የአገራችንን ስም ሲሰሙ ወደህሊናቸው የሚመጣው) ድህነታችንን፣ በዚሁ ሳቢያ በየሰዉ አገር ስደት መሰማራታችን፣ በጦርነት መባላታችንን … ነው፡፡  ሌላው ቀርቶ ዘወትር የምንዘምርላቸውን ሥነ-ሕንፃዎቻችንን እንኳ የሚያውቁ ጥቂቶች ናቸው፤ እነርሱን ሊጎበኙ መጥተው ዘግናኝ ድህነታችንን እና የከተማ ስርዓታችንን ስርዓት አልበኝነት ብቻ በትዝብት እያስታወሱ የሚኖሩ እልፍ ናቸው፡፡

ምናልባት ብዙ የውጭ ዜጎች የሚስማሙበት ሁለት ነገሮች ቢኖሩ የሴቶቻችንን ቁንጅና እና የቡናችንን አሪፍነት ነው፡፡ በነገራችን ላይ፣ የኢትዮጵያ እና ሊቢያ ጨዋታ በደቡብ አፍሪካ ሲካሄድ ‹ኮሜንታተሩ› ስለኢትዮጵያውያን ደጋፊዎች መልካምነት (ብሎም መልከ መልካምነት) ሲያወራ ስሰማ ምንም እንኳን ለኳስ እምብዛም ብሆንም ከዕለት ዕለት በልቤ እየደደረ የመጣውን የመልካም ስም ናፍቆት ቆሰቆሰው - “ምናለ ኳሱን በድል ወጥተው ረሀባችን ባይረሳም እንኳ ከጎኑ፣ መልከ መልካምነታችን፤ ልክ እንደሩጫው ኳስ ተጫዋችነታችን ገጽታችን (brand) ቢሆንልን?” እያልኩ የዋህ ምኞት እመኛለሁ!

ኢትዮጵያውያን ለውጭ ዜጎች

ለዚህ ጽሑፍ ማሳያ የሚሆነኝን ነገር ከጉግል ፍለጋ ላይ ነው ይዤ የመጣሁት፡፡ Ethiopia እና Ethiopian People የሚሉትን ሁለት ቃላቶች በጉግል ምስል ውስጥ አስሳችሁ የምታገኙት የማታውቋትን (ቢያንስ የማታስቧትን) ኢትዮጵያ ቢሆንም እንኳ - የውጭ ዜጎች የሚያስቧትን ኢትዮጵያ ነው፡፡ ከካርታው ውጪ ራቁታቸውን ያሉ ሰዎች፣ የተራቡ ሰዎች፣ የተጎሳቆሉ መንደሮች ምስል ነው፡፡ ማነፃፀር ካሻችሁ ደግሞ ብዙም ሳትርቁ የዛሬ ጎረቤታችን የKenyaን እና Kenyan People የጉግል ምስል ሐሰሳ ውጤት ተመልከቱ - የሚያምሩ የመሬት አቀማመጦች እና የዱር እንስሳት፣ በሚያማምሩ የባሕል ልብሶች ያጌጡ ሕዝቦች ይመጡላችኋል - የዛሬ ሃምሳ ዓመት ነጻ የወጣችው፣ የኛን ግማሽ ሕዝብ ብቻ ያላት ኬንያ የጉግል ገጽታ የእኛን ያስከነዳል፡፡

በይነመረብ ላይ የተለያዩ ወደኢትዮጵያ ለሚደረጉ ጉዞዎች የተሰጡ ምክሮችን  ሳነብ ይህንኑ ነው የሚነግሩኝ፡፡

ይህ የሆነው ለምንድን ነው? ገጽታችንን በአግባቡ ስላልገነባን? የእኛን መልካም ገጽታ ሊያጠፉ የሚፈልጉ ስላሉ? ወይስ፣ እኛ ውስጡ ስላለን የማይታወቀን (የማይሸተን) እውነታ ስለሆነ?

በግሌ በጉግል ምስል ሐሰሳ ላይ የምትመጣዋን ኢትዮጵያ ያክል የከፋን ነን ብዬ አላስብም፣ ነገር ግን ያንን ያክል ያልከፋን ነን ብዬ ለማለት የሚያስችለኝ በቂ መረጃ የለኝም፡፡ እያደግን ነው እንዳልል፣ ዛሬም ገበሬው ከበሬ ትከሻ ላይ አልወረደም፡፡ እያደግን አይደለም እንዳልል ከተማ ውስጥ ብልጭልጭ አያለሁ፡፡ የብልጭልጩንም ባሰብኩ ቁጥር የኔ ሰፈር (ፈረንሳይ ለጋሲዮን) እና ቦሌን ሳወዳድር አሁንም ያው የድሮው ይሆንብኛል፡፡ ልጅ እያለሁ ቦሌ የሀብታም ሰፈር ነው፣ አሁንም የኔ ልጆች ለሚሆኑ የሰፈሮቼ ልጆች ቦሌ የሀብታም ሰፈር ነው፡፡ ከፈረንሳይ ለጋሲዮን እስከ አራት ኪሎ በቅርብ ጊዜ (እንበል በሁለት ዐሥርት ዓመታት) የተገነባ ሕንፃ የለም፣ የተሠራ አዲስ መንገድ የለም (አሁን አንዱ ተስተካክሎ እየታደሰ ነው)፣ የነዋሪው ቁጥር ግን ከእጥፍ በላይ ጨምሯል፡፡ የሚያሳዝነው ጉዳይ በከተማችን ካሉ ቦሌዎች ቁጥር የፈረንሳይ ለጋሲዮኖች ቁጥር ይበልጣል፡፡ ቦሌዎችም ወደላይ መመንደጋቸውን ሌሎቹም ወደታች መቆርቆዛቸውን የሚያስረግጡ እንጂ የማያስረግጡ መረጃዎች የሉኝም፡፡

ቦሌ እና ሌሎችም አካባቢዎች የሚሠሩ ሕንፃዎችን ሳይ ተስፋ ይታየኛል፤ የባቡር መንገድ ዝርጋታው፣ ሌላው ሌላውም እንደሚታከክ ቁስል ያለ ደስታ ይሰጠኛል፤ የማያድን ብቻ የሚያስታምም ዓይነት! ቢያንስ ለገጽታችን እንኳን አሪፍ ነው ብዬ አስባለሁ፡፡ ውስጤ ግን እውነቱን ያውቀዋል፤ ሕዝብ ገጽታ እየበላ አይኖርም፡፡ ያ - የጉግል ሐሰሳ ላይ የሚመጣው የተራበ ሰው ሆድ በመስታወት ሕንፃ አይሞላም፡፡ በተለይ ደግሞ ባለሥልጣናት እንደነጋዴ ሕንፃ እንደሚገነቡ ትዝ ባለኝ ቁጥር የዚያ ሰው ረሀብ ለጥቂት ጥጋበኞች ሕንፃ ያቆማል እንጂ መቼም እንደማይቆም ይገባኛል፤ ተስፋ ያስቆርጠኛል፡፡

Comments

Popular posts from this blog

The "Corridor Development" is a Façade of the Prosperity Party

Befekadu Hailu I have seen a news report claiming that 40% of central Addis Ababa will be demolished for the corridor development; I am not able to confirm the validity of the news but it sounds real to me given the size of massive operations in the demolition of old neighborhoods and construction of bike lanes, green areas, and glittering street lights. I like to see some beauty added to my city but cannot help mourning the slow death of it too. Addis Ababa was already in a huge crisis of housing and the demolition of houses is exacerbating it. Apparently, Prime Minister Abiy Ahmed is eager to showcase his vision of prosperity by demonstrating how fast his administration can do magic by beautifying the front sides of the streets with lights, new pavements, and painted fences ("to fake it until he makes it" in my friend's words). Therefore, he and his party do not care about the miserable human stories behind the scenes and they will harass you if you tell it (Azeb Woku...

መጽሐፍ የሚወጣው፣ የተዋነይ ዘ ጎንጅ 5 መሥመር ቅኔ

ጎንጅ ቅኔ ያጠናበት ደብር ሥም ነው። ደብረ ጥበብ ጎንጅ ቅዱስ ቴዎድሮስ ገዳም። ተዋነይ የባለቅኔው ሥም ነው። (የግዕዝ ትርጉሙ "ዋናተኛ" ማለት ነው።) ሊቁ ተዋነይ የልኅቀቱን ያክል እምብዛም አይወራለትም፤ ነገር ግን በዘመኑ ወደር የሌለው ልኂቅ ስለመሆኑ ሥራው ይናገራል። የሕይወት ተፈራ "Mine to Win" የተሰኘ ድርሰት መቼቱን በዐፄ ዮሓንስ ንግሥና ዘመን፣ በጎጃም/ጎንደር የቅኔ መማሪያ ደብሮች ያደረገ ልብወለድ ነው። ልቦለዱ የቅኔ ትምህርት ስርዓትን ያስተዋውቀናል፤ በበኩሌ የቅኔ ትምህርትን እና የቅኔ ሊቃውንት ታላቅነት ቀድሞ ከነበረኝ ግንዛቤ የበለጠ እንዲሆን አድርጎኛል። በተለይ የተዋነይ ዘ ጎንጅ (በውኑ ዓለም የነበረ ባለቅኔ) ተከታይዋ አምስት መሥመር ቅኔ መጽሐፍ የሚወጣት እንደሆነች ልቦለዱ አሳሰበኝ። ወይም በአጭሩ ብዙ ምዕራባውያን ስንት መጽሐፍ የጻፉለት ፍልስፍናን በአምስት መሥመር ይዟል። የቅኔው ትርጓሜ የመጽሐፍ ቅዱስን እና የመጽሐፍ ቅዱሱን ፈጣሪ ኅልውና ይሞግታል። “የአምን ወይገኒ ኵሉ ዓለም በዘፈጠረ ለሊሁ ብዙኃን እንዘ ይገንዩ ይስግዱ ቅድሜሁ ለነጽሮ ዝኒ ነገር እሥራኤል ከመይፍርሑ ሙሴ ፈጠረ ፈጣሪሁ ወ ፈጣሪ ፈጠረ ኪያሁ።” (ተዋነይ ዘ ጎንጅ። ምንጭ፣ሕይወት ታደሰ ወደአማርኛ የተረጎመችው የሕይወት ተፈራ መጽሐፍ) ትርጉሙን በኋላ እመለስበታለሁ። ስለተዋነይ መጀመሪያ የሰማሁት የበውቀቱ መጽሐፍ ላይ ነበር። እሱም በጨረፍታ - “የሌሊት ዜማዎች” የሚለው ግጥሙ ውስጥ። በውቀቱ ተዋነይን በግጥሙ ግርጌ ማስታወሻው አስተዋውቆን ያልፋል፣ “ተዋነይ በቅኔ ቤት አፈ ታሪክ ሞትን በግዝት ለሰባት ዓመታት ያቆመ ጀግና ነው"። ከዚያ በኋላ፣ አዲስ አድማስ ላይ የወጣ አንድ ጽሑፍ ተዋነይ የተላከበትን ...

የልጅ ሚካኤል አዲስ አበባ

በፍቃዱ ዘ . ኃይሉ “የአዲስ አበባ ብሔርተኝነት” ቢኖር ኖሮ መሪው ልጅ ሚካኤል ይሆን ነበር። አሁን አሁን እሱ ስለ አዲስ አበባ የዘፈናቸውን ዘፈኖች ቁጥር ራሱ በትክክል መቁጠር ይቸግረኛል። ለአዲስ አበባ ከተዘፈኑ ዘፈኖቹ ውጪም በየዘፈኑ ውስጥ የሚጨማምራቸው መልዕክቶች በራሳቸው መወድሰ አዲስ አበባ ናቸው። ለምሳሌ፣ በቅርቡ በለቀቀው ‘አዲስ አራዳ’ በተሰኘው አልበሙ ውስጥ ‘የድሬ ልጅ’ የሚል ዘፈን አለው። ዘፈኑ የተዘጋጀው ያው የአዲስ አበባ እህት ተደርጋ የምትቆጠረውን ድሬ ዳዋን ለማወደስ ነበር። ልጅ ሚካኤል ግን የአዲስ አበባ ፍቅሩ ያመልጠውና የሚከተለውን ያቀነቅናል፦ “መጣልሽ በሏት፣ ድሬ ድረስ፣  ከአዱ ገነት፣ ከሸገር፣ ከአዲስ ደረሰ፣... የሸገር ልጅ አራዳ ነው፣ ሰው አክባሪ፣ ሰው ወዳዱ፣ ቀላጅና ተረበኛ፣ ፍቅር ይዞ የሚተኛ፣ ‘አለው’ የለ፣ ‘የለው’ የለ፣ ከሁሉ ጋ፣ ግባ ጀባ...፤” ፤ ልጅ ሚካኤል በዚህ አልበሙ ብቻ አዲስ አበባን የሚያውድሰባቸው ሌሎችም ዘፈኖች አሉ፤ ‘ አዲስ አራዳ ’ የሚለው የአልበሙ መጠሪያ እና ‘ሸገር’ የሚሉት ዘፈኖቹ ዋነኞቹ ናቸው። ታዲያ እንዲህ በአዲስ አበባ ፍቅር የሚቃጠለው ልጅ ሚካኤል "ሊነግረን የሚፈልገው ምንድን ነው?" የሚለው ጥያቄ ደጋግሞ ይመጣብኛል። ይህ የልጅ ሚካኤል አዲስ አበባ ምንነትን ለመረዳት የሚጥር ፖለቲካዊ መጣጥፍ ነው። ‘አዲሱ አራዳ’ ማነው? በዚህ ዘፈኑ በብዙዎቻችን ዕድሜ የትዝታ ማኅደር ውስጥ የሚገኙ ነገር ግን በአዲስ አበባ ልማት ሥም የፈረሱ እና እየተረሱ ያሉ ሰፈሮችን ሥም ያነሳሳል። ዘፈኑ በግጥሙም በዜማውም፣ የሐዘን እንጉርጉሮ ያለበት ነው። ምሳሌ እንውሰድ፦ “ጨርሰሽ ስትወጪ ከቡፌ ዳ’ላጋ፣ ጠብቂኝ እንዳልል፣ ቆመሽ መሐሙድ’ጋ፣ አገር ...